W jaki sposób zażywać leki i suplementy, by substancja lecznicza wchłaniała się optymalnie
czyli szybko, bezpiecznie i była maksymalnie przyswajalna?
W obecnych czasach ludzie coraz więcej uwagi poświęcają trosce o zdrowie swoje i najbliższych.
Wzrasta świadomość zdrowotna pacjentów. Dzięki profilaktyce, dbaniu o zdrowie i w razie choroby odpowiednio prowadzonej farmakoterapii długość i jakość życia ulegają poprawie.
Czy wiedza pacjentów o stosowaniu i działaniu leków (tych na receptę i dostępnych w aptece bez recepty a także suplementów) jest wystarczająca ?
Lekarz prowadzący zazwyczaj zaleca odpowiedni schemat dawkowania leków i suplementów.
Nie stosując się do tych zaleceń osłabiamy skuteczność leku, narażamy się na utratę zdrowia, a nawet życia.
W razie jakichkolwiek wątpliwości co do sposobu ich zażywania należy skonsultować się z lekarzem.
O sposobie zażywania leków ogólnodostępnych można zapytać farmaceutę w aptece, który chętnie pomoże i odpowie na pytanie.
Przed zażyciem leku należy dokładnie przeczytać ulotkę: sposób działania, przeciwwskazania i zalecenia co do sposobu przyjmowania leku.
Jeżeli pacjent przyjmuje leki na stałe podczas każdej wizyty u lekarza powinien poinformować o przyjmowanych lekach i suplementach.. Lekarz przepisując leki doraźne powinien zwrócić uwagę czy nie zachodzi między nimi do niekorzystnych interakcji, a jeśli tak zalecić odpowiednie podawanie.
Zażywanie bez wiedzy lekarza suplementów diety może zmniejszyć efekt działania niektórych leków.
Kiedy przyjmować leki doustne?
Oczywiście zgodnie z zaleceniem lekarza.
Leki powinniśmy przyjmować systematycznie , o określonych porach i w zalecanych ilościach.
Niektóre leki należy przyjmować z pożywieniem inne na czczo, część leków wchodzi w niepożądane interakcje farmakologiczne z substancjami zawartymi w pokarmie i napojach, osłabiając wchłanianie substancji leczniczej do krwiobiegu lub powodując zmienność ich działania.
Dlatego wiedza pacjentów o stosowaniu i działaniu leków jest bardzo istotna.
Określenie " na pusty żołądek" oznacza, że lek powinien być przyjęty godzinę przed posiłkiem lub dwie godziny po posiłku. W ten sposób zażywamy leki trudno wchłanialne, które mogą mieć problem z przedostaniem się do krwi gdy w żołądku i jelitach znajduje się pokarm.
Zapobiega to interakcjom substancji leczniczej z pożywieniem i zapewnia optymalne jej wchłanianie. Dotyczy to m.in. niektórych antybiotyków.
Przyjmowanie leków "przed posiłkiem" oznacza, że musi upłynąć 20-30 minut zanim przyjmiemy posiłek
Przed posiłkiem przyjmujemy leki alkalizujące i pobudzające pracę jelit, a także niektóre leki przeciwcukrzycowe, działające w obecności insuliny wydzielającej się po posiłku..
Termin "przyjmowanie leków w trakcie jedzenia lub po posiłku " jest zalecany dla leków, w skład których wchodzą substancje działające drażniąco na śluzówkę przewodu pokarmowego. Obecność pokarmu działa w tym przypadku ochronnie na przewód pokarmowy. Po jedzeniu przyjmuje się m.in preparaty zawierające żelazo,oraz hydrokortyzon, ibuprofen, ketoprofen, kwas acetylosalicylowy.
Żadnych z tych preparatów nie wolno przyjmować na czczo, gdyż grozi to
podrażnieniem błony śluzowej przewodu pokarmowego, a w efekcie
pojawieniem się wrzodów.
Warto wiedzieć:
Preparaty z żelazem należy przyjmować wraz z witaminą C, która ułatwia wchlanianie.
W okresie jak jesteśmy przeziębieni nie powinniśmy przyjmować żelaza.
Omegę-3 zażywamy pół godziny przed jedzeniem lub półtorej godziny po jedzeniu, popijając niewielką ilością najlepiej zwykłej przegotowanej wody. Podawana wraz z posiłkiem łączy się z tłuszczami nasyconymi i traci swoje właściwości.
Preparaty zawierające błonnik pokarmowy należy podawać na pusty żolądek, popijając dużą ilością przegotowanej wody.
Błonnika nigdy nie należy podawać z lekami.
Preparaty sterydowe i przeciwreumatyczne najlepiej przyjmować rano.
Leki kardiologiczne i ciśnieniowe po śniadaniu.
W południe wskazane jest przyjmowanie preparatów wzmacniających i pobudzających.
Po południu zaleca się podawanie leków przeciwbólowych, ponieważ w tym czasie
wzrasta wrażliwość na ból.
Środki przeciwalergiczne, nasenne (może lepiej stosować inne niekonwencjonalne sposoby?!) i uspokajające najlepiej podawać przed snem.
Witamina E i koenzym Q10 najlepiej wchłaniane są z jelit tylko w obecności tłuszczów, dlatego należy przyjmować je wraz z pokarmem bogatym w tłuszcze { niekoniecznie zwierzęce:)}.
Zażywając leki antykoncepcyjne nie należy pić naparu z dziurawca, ponieważ równocześnie przyjmowany dziurawiec zmniejsza działanie środków antykoncepcyjnych.
Czym popijać leki?
Leki najlepiej popijać zwykłą, przegotowaną, wystudzoną wodą, o ile lekarz lub farmaceuta nie zaleci inaczej. Należy pamiętać, że ważna jest ilość wypitego płynu. Do popicia leków i suplementów zaleca się ok. 200ml wody.
Wody mineralne wbrew przekonaniu nie zawsze są odpowiednią "popitką".
Niektóre wody mineralne zawierają minerały np. wapń, żelazo, magnez. Pierwiastki te z niektórymi substancjami leczniczymi mogą tworzyć tzw. związki kompleksowe. Lek związany w taki związek nie ma szansy na wchłonięcie do krwi i jest po prostu wydalony z organizmu. Tak zachowują się m.in. antybiotyki.
Leków nie powinniśmy popijać kawą ani herbatą, gdyż w płynach tych zawarta jest tianina, związek ten może utrudniać wchłanianie niektórych leków. Zawarte w kawie metyloksantyny mogą utrudniać przyswajalność niektórych leków.
Kofeina zawarta w kawie, coli i napojach energetyzujących źle wpływa na przyswajalność
np. preparatów z żelaza.
Również soki i nektary, dostępne na rynku ale i te świeżo wyciśnięte, nie są wskazane do popijania leków.
Kwas cytrynowy zawarty w wielu sokach, osłabia wchłanianie niektórych leków na skutek ich absorbowania.
Dlatego nie popijajmy farmaceutyków sokiem pomarańczowym, grejpfrutowym, aroniowym czy cytrynowym.
Szczególną uwagę należy zwrócić na sok grejpfrutowy, jest on niebezpieczny na kwaśny odczyn ale także ze względu na zawarte w nim flawonoidy. Flawonoidy roślinne są bardzo potrzebne i wykazują dobroczynny wpływ na nasz organizm, niestety blokują metabolizm niektórych grup leków, wchodząc z nimi w interakcje, mogą powodować zmienną aktywność substancji leczniczej
i prowadzić do niepożądanych działań.
Soku grejpfrutowego nie należy łączyć z lekami nasennymi, przeciwwirusowymi, przeciwalergicznymi, lekami poprawiającymi motorykę przewodu pokarmowego oraz lekami obniżającymi cholesterol i ciśnienie krwi..
Sok grejpfrutowy a nawet sam surowy owoc można spożywać dopiero 4-5 godzin po zażyciu leku. Sokami owocowymi możemy popijać leki na przeziębienie, byle nie antywirusowe. .
Mleko i napoje mleczne negatywnie wpływają na wchłanianie niektórych leków z przewody pokarmowego.
Zawarty w napojach mlecznych wapń może tworzyć z niektórymi lekami związki kompleksowe,
utrudniając ich wchłanianie..
Mlekiem nie możemy popijać tabletek powlekanych, które powinny rozpuścić się w jelitach, ponieważ mleko może obniżyć kwaśność soku żołądkowego i rozpuścić otoczkę w żołądku, wywołując silne działanie podrażniające.
Do popijania leków nie są wskazane również napary ziołowe. Niektóre działają osłonowo na przewód pokarmowy na tyle skutecznie , że nie pozwalają wchłonąć leku w pełnej dawce, zmniejszając w ten sposób skuteczność.
Wiadomo, że alkohol nie nadaje się do popijania leków. Alkohol podawany równocześnie z lekami np. z przeciwgruźliczymi lub uspokajającymi może być zgubny w skutkach i prowadzić nawet do śmierci.
Interakcje pokarmowe
Na przyswajanie leków wpływają także substancje zawarte w naszym pożywieniu.
Są leki , które lepiej wchłaniają się wraz z pożywieniem, inne nie mogą przedostać się do krwi, gdy w przewodzie pokarmowym znajduje się pokarm.
Błonnik wykazuje dobroczynny wpływ na nasz przewód pokarmowy, ale nadmiar błonnika w diecie może hamować wchłanianie witamin, minerałów i niektórych leków.
Tłuszcze są dobrym rozpuszczalnikiem niektórych grup leków, dzięki czemu lepiej wchłaniają się np.: leki przeciwdepresyjne , leki przeciwgrzybicze, oraz koenzymQ10 i witamina E.
Nadmiar tłuszczu w diecie może powodować zbyt duże ich wchłanianie i pojawienie się objawów
przedawkowania tych leków.
Posiłki mleczne negatywnie wpływają na wchłanianie leków z przewodu pokarmowego, dotyczy to m.in.antybiotyków i tabletek powlekanych dojelitowych.
Tyramina zawarta przejrzałych bananach , żółtym serze, kwaśnej śmietanie, czekoladzie, owocach mango w połączeniu z lekami przeciwdepresyjnymi może być przyczyną wystąpienia groźnego w skutkach przełomu nadciśnieniowego ( gwałtowny wzrost ciśnienia krwi).
Preparaty żelaza, wapnia i magnezy podawane wraz z lekami, mogą ograniczyć działanie niektórych leków.
Zażywając leki pamiętajmy o podstawowych zasadach, by nasze leczenie było bezpieczne i skuteczne.
W razie jakichkolwiek niejasności skonsultujmy się z lekarzem.